Là địa phương nằm trong vùng trọng điểm sản xuất lúa gạo, thủy sản ở Đồng bằng sông Cửu Long, nhiều năm qua, ngành nông nghiệp Đồng Tháp có bước phát triển khá nhanh bằng cách tái cơ cấu ngành, từ đó đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.
Theo đó, tái cơ cấu nông nghiệp là quá trình tiếp tục phát triển nông nghiệp gắn với bố trí, sắp xếp lại các chuyên ngành sản xuất theo nguyên tắc sử dụng tối đa lợi thế so sánh và sử dụng tối ưu các nguồn lực đầu vào để tạo ra hiệu quả kinh tế, năng lực cạnh tranh. Đây còn là quá trình phát triển gắn với thay đổi quy mô sản xuất các chuyên ngành nhằm tạo ra các nông sản phẩm có chất lượng và giá trị cao, phù hợp với nhu cầu thị trường, nâng cao thu nhập cho nông dân và đảm bảo tính bền vững.
Thu hoạch lúa bằng cơ giới ở Đồng Tháp. (Ảnh: Báo Đồng Tháp)
Tuy nhiên, sự phát triển đó chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế vốn có như quy mô sản xuất chạm ngưỡng; năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của các mặt hàng nông sản tương đối thấp; tăng trưởng nông nghiệp chủ yếu theo chiều rộng…Trước thực trạng trên, Đồng Tháp quyết tâm thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp (TCCNN) với phương châm “Hợp tác, liên kết, thị trường”; lấy việc giảm chi phí, tăng chất lượng, nâng cao giá trị nông sản là con đường ngắn nhất để tăng thu nhập cho nông dân.
Thực hiện Đề án, Đồng Tháp chọn ra 5 ngành hàng chủ lực để tái cơ cấu sản xuất gồm: lúa gạo, cá tra, xoài, vịt và hoa kiểng. Qua thời gian thực hiện, đến nay, các ngành hàng chủ lực của Đề án TCCNN đạt kết quả tích cực. Trong đó, ngành hàng xoài và hoa kiểng đạt kết quả cao, nâng cao giá trị, ổn định vùng sản xuất. Bên cạnh đó, nông dân còn đẩy mạnh sản xuất hoa kiểng kết hợp với phát triển du lịch, thúc đẩy phát triển đa dạng các dịch vụ. Ngành hàng cá tra phát triển tốt, mang lại giá trị xuất khẩu cao. Ngành hàng lúa gạo phát triển theo xu hướng liên kết, sản xuất theo yêu cầu của thị trường, đem lại lợi nhuận cho người nông dân.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Tháp phối hợp với các ngành hữu quan tổ chức các hội nghị xúc tiến, quảng bá các loại nông sản chủ lực của tỉnh đến người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh, từng bước xác lập thương hiệu, nâng cao giá trị các sản phẩm. Chương trình OCOP cũng là đòn bẩy góp phần xây dựng hình ảnh của tỉnh. Thời gian qua, nhiều sản phẩm đặc trưng, sản phẩm OCOP của tỉnh Đồng Tháp vào hệ thống siêu thị (Co.op Mart, Big C, VinMart, Bách hóa Xanh, Tứ Sơn, Annam Gourmart Market, cửa hàng bản lẻ Vissan) và trưng bày tại các khu điểm du lịch trên địa bàn.
Hướng đến sản xuất xuất bền vững, Đồng Tháp đã tiên phong thực hiện Đề án TCCNN. Với hướng đi đúng đắn, Đề án còn góp phần tạo dựng nên hình ảnh tỉnh Đồng Tháp. Thời gian qua, ngành hàng lúa gạo đạt được nhiều thành tựu, xây dựng thương hiệu và tạo ra các dòng sản phẩm giá trị cao. Thương hiệu các sản phẩm gạo được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng với chất lượng đảm bảo. Nhiều sản phẩm gạo được phân phối tại các hệ thống bán lẻ lớn trong cả nước như Co.opmart, Big C, Satra, Tứ Sơn, Vinmart, Lotte, Aeon,…
Mặt hàng xoài của Đồng Tháp từng bước phát triển mạnh, được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận nhãn hiệu “Xoài cát chu Cao Lãnh và Xoài Cao Lãnh” và cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý “Cao Lãnh” cho sản phẩm xoài. Việc ứng dụng công nghệ Blockchain để truy xuất nguồn gốc vào mô hình thương mại điện tử “Cây xoài nhà tôi” cũng tạo đòn bẩy giúp cho mặt hàng này phát triển. Đến nay, toàn tỉnh Đồng Tháp có 988 ha xoài được cấp mã vùng xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, Canada, Nga, Úc, EU, Hàn Quốc, Nhật… với 45 mã vùng và có gần 4.230 ha được cấp mã vùng xuất sang thị trường Trung Quốc với 72 mã vùng. Toàn tỉnh Đồng Tháp cũng có khoảng 20 doanh nghiệp chế biến cá tra xuất khẩu với tổng công suất thiết kế 467,224 tấn thành phẩm/năm. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp còn tận dụng phụ phẩm chế biến thành các sản phẩm giá trị gia tăng (dầu cá, collagen, genlatin, da cá sấy,…) và chế biến thức ăn gia súc. Ngành hàng cá tra của tỉnh mở rộng thị trường xuất khẩu sang 134 quốc gia.
Để phát huy hiệu quả Đề án về tạo dựng hình ảnh tỉnh Đồng Tháp, ngành nông nghiệp tỉnh này đã định hướng một số giải pháp thực hiện. Theo đó, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tham mưu UBND dân tỉnh xây dựng tiêu chí văn hóa nông thôn mới, nâng cao các chỉ tiêu giữ gìn và phát huy giá trị di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh. Đồng thời tiếp tục nhân rộng các mô hình hay giúp người tiêu dùng nhận diện sản phẩm nông nghiệp Đồng Tháp; cải tiến, phát triển chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cạnh tranh đối với 5 ngành hàng chủ lực của tỉnh. Hỗ trợ phát triển kinh tế nông nghiệp bằng công nghiệp phụ trợ và công nghiệp chế biến nông sản, chế biến sâu, chế biến tinh; tăng cường xúc tiến thương mại, tổ chức lại và mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu cho các ngành hàng chủ lực của tỉnh và Quốc gia.
Tiếp tục phát huy hiệu quả tạo dựng hình ảnh tỉnh Đồng Tháp, ngành nông nghiệp còn đề ra giải pháp liên kết phát triển Tiểu vùng Đồng Tháp Mười, nâng cao hiệu quả kinh tế gắn với bảo tồn văn hóa, lịch sử và đa dạng sinh học, môi trường sinh thái. Hình thành vùng sản xuất tập trung về thủy sản, cây ăn trái và lúa gạo đặc sản; bảo tồn đất ngập nước và đa dạng sinh học, khai thác tài nguyên di sản văn hóa phi vật thể; nâng cao ý thức và sinh kế cộng đồng, bảo vệ tài nguyên đất ngập nước. Bên cạnh đó, triển khai chương trình OCOP gắn với phát triển du lịch nông nghiệp nông thôn; tiếp tục hỗ trợ các địa phương trong việc triển khai thực hiện việc đăng ký nhãn hiệu hàng hóa nông sản đặc thù của tỉnh…
Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả Đề án TCCNN, góp phần thúc đẩy kinh tế nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp phát triển nhanh và toàn diện, tỉnh thực hiện TCCNN theo quy luật thị trường, giảm diện tích đất trồng lúa năng suất thấp, không hiệu quả sang trồng cây ăn trái và các loại hình sản xuất hiệu quả hơn, giảm giá thành sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh và thích ứng với biến đổi khí hậu./..
K.V (t/h)